Cùng lên tiếng bảo vệ sức khỏe cộng đồng

Chia sẻ tại hội thảo, Giáo sư, Tiến sĩ Lê Vân Trình - Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật An toàn vệ sinh lao động Việt Nam – một lần nữa khẳng định: Mặc dù amiăng có nhiều công dụng, nhưng nghiên cứu độc lập của các nhà khoa học tại Anh, Mỹ, Đức, Nhật, Thụy Điển, Canada, Đan Mạch và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã chứng minh: Amiăng, kể cả amiăng trắng, là một trong những chất gây ung thư nghề nghiệp, là nguyên nhân gây ra ung thư phổi, ung thư trung biểu mô, bệnh bụi phổi amiăng, ung thư vòm họng và ung thư buồng trứng. Thế giới mỗi năm có trên 107.000 người chết vì các bệnh ung thư có liên quan đến amiăng.

Tại Việt Nam, từ những năm 1960, amiăng đã được sử dụng để sản xuất tấm lợp, phân lân nung chảy, các loại má phanh, vật liệu cách nhiệt. Trong đó, trên 90% amiăng nhập khẩu về được sử dụng để sản xuất tấm lợp (thường được gọi là tấm lợp fibro xi măng). Đáng lưu ý là, hiện có khoảng 95% tấm lợp có chứa amiăng đang được sử dụng tại vùng DTTS và miền núi.

Chấm dứt sản xuất tấm lợp amiăng từ năm 2023

Trước những hậu quả về sức khỏe, tính mạng do amiăng gây ra cho con người, đến tháng 7/2017, đã có 64 nước cấm sử dụng amiăng toàn bộ hoặc một phần, 56 nước đã cấm hoàn toàn amiăng trong sản xuất và sử dụng. Với Việt Nam, ông Đặng Đình Bách – Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Pháp luật và Chính sách Phát triển bền vững khẳng định: Đã có đủ những căn cứ pháp lý để cấm sử dụng amiăng, bao gồm các văn bản của Chính phủ và văn bản của các bộ, ngành có liên quan. Cụ thể như, gần đây nhất, ngày 1/1/2018, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã phát biểu chỉ đạo về lộ trình sử dụng amiăng tại Việt Nam, đồng thời giao cho Bộ Xây dựng “Xây dựng lộ trình dừng sử dụng amiăng trắng để chấm dứt sản xuất tấm lợp amiăng từ năm 2023” (Nghị quyết số 01/NQ-CP).

Tuyên truyền dừng sử dụng amiăng

Trong lúc lộ trình dừng sử dụng amiăng đang trong quá trình được thúc đẩy, ngày 5/7/2018, Ủy ban Dân tộc đã ban hành Kế hoạch số 744/KH-UBDT về tuyên truyền, vận động công chức làm công tác dân tộc các cấp và đồng bào DTTS dừng sử dụng amiăng trắng. Theo đó, nhiều chương trình hội thảo nâng cao nhận thức về tác hại của amiăng trắng và các bệnh liên quan đến amiăng đã được tổ chức tại Lạng Sơn, Sơn La, Cao Bằng… Không chỉ cung cấp thông tin về tác hại, các giải pháp thay thế, tình hình vận động ngừng sử dụng amiăng trắng ở Việt Nam và trên thế giới; hội thảo còn hướng bà con tới việc tìm hiểu các tấm lợp thay thế để giảm thiểu tác hại của amiăng trắng; khuyến khích các địa phương, doanh nghiệp, mạnh thường quân tham gia hỗ trợ, ủng hộ bà con DTTS có điều kiện tốt hơn để tiếp cận, sử dụng các vật liệu thay thế này.

Với địa phương có 94% là đồng bào DTTS, có số lượng hộ sử dụng tấm lợp fibro xi măng khá lớn như tỉnh Cao Bằng, ông Hoàng Lê Kỷ - Phó trưởng ban Ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng kiến nghị: Bên cạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho đồng bào về tác hại của tấm lợp fibro xi măng có chứa amiăng, cần có chính sách hỗ trợ đồng bào thay thế và chính sách hỗ trợ tiêu hủy các tấm lợp fibro xi măng đã và đang sử dụng tại các hộ dân. Song song với đó, trước khi thời điểm cấm sản xuất tấm lợp có chứa amiăng chính thức có hiệu lực; cần có những lưu ý, cảnh báo rõ ràng với những sản phẩm có chứa amiăng để đồng bào có sự cân nhắc tốt nhất trước khi lựa chọn.